Pionowe wady zgryzu to grupa nieprawidłowości, w których zaburzeniu ulega relacja pionowa między łukiem górnym a dolnym. Oznacza to, że zęby mogą stykać się zbyt mocno – jak w przypadku zgryzu głębokiego – lub nie stykać się wcale, co jest charakterystyczne dla zgryzu otwartego. Obie sytuacje mają wpływ nie tylko na estetykę uśmiechu, ale również na funkcję żucia, mowę i ogólne zdrowie jamy ustnej.
Zgryz głęboki to wada, w której górne siekacze zakrywają dolne w nadmiernym stopniu – często nawet więcej niż ⅔ ich długości. W skrajnych przypadkach dolne zęby mogą stykać się z podniebieniem, powodując jego urazy, recesje dziąseł czy uszkodzenia szkliwa. Taka wada bywa często trudna do zauważenia przez pacjenta, gdyż zęby mogą wyglądać na „równe”. Jednak jej skutki są poważne – nieprawidłowe napięcie mięśni, bóle stawów skroniowo-żuchwowych, problemy z żuciem i przeciążenia zębów to tylko niektóre z konsekwencji.
Z kolei zgryz otwarty objawia się brakiem kontaktu między górnymi a dolnymi zębami – najczęściej w odcinku przednim. Osoby z tą wadą mają widoczną szparę między siekaczami, nawet gdy szczęki są zaciśnięte. Często występują trudności z odgryzaniem pokarmów, seplenienie, a także nawyki, które mogą pogłębiać problem – np. oddychanie przez usta czy wsuwanie języka między zęby. Przyczyną może być także ssanie kciuka lub smoczka w dzieciństwie.
Leczenie ortodontyczne pionowych wad zgryzu we Wrocławiu zależy od przyczyny oraz wieku pacjenta. W przypadku dzieci i młodzieży często możliwe jest leczenie aparatami ruchomymi lub czynnościowymi, które wpływają na rozwój szczęk i korygują złe nawyki. U dorosłych stosuje się głównie stałe aparaty ortodontyczne, które poprzez odpowiednie ustawienie zamków i łuków umożliwiają kontrolowane przesuwanie zębów w kierunku pionowym.
W bardziej skomplikowanych przypadkach, zwłaszcza przy zgryzie otwartym szkieletowym, konieczne może być leczenie ortodontyczno-chirurgiczne, obejmujące operacyjne przemieszczenie szczęki lub żuchwy. Takie zabiegi wykonywane są zazwyczaj po zakończeniu wzrostu, czyli u osób dorosłych.
Po zakończonym leczeniu bardzo ważna jest retencja, czyli utrzymanie uzyskanych efektów. Stosuje się w tym celu aparaty retencyjne – ruchome (np. płytki retencyjne) lub stałe (druty retencyjne przyklejane od wewnętrznej strony zębów). Dzięki nim można uniknąć nawrotu wady, co w przypadku pionowych nieprawidłowości jest szczególnie istotne, zwłaszcza jeśli pacjent wcześniej miał tendencję do niewłaściwego ustawienia języka lub oddychania przez usta.
Podsumowując, pionowe wady zgryzu, choć mogą wydawać się mniej widoczne niż inne typy zaburzeń, znacząco wpływają na funkcjonowanie układu stomatognatycznego. Dzięki nowoczesnym metodom diagnostyki i leczenia w ortodoncji Wrocław możliwe jest skuteczne ich korygowanie – niezależnie od wieku pacjenta. Wczesne rozpoznanie i odpowiednio dobrane leczenie pozwalają uniknąć poważniejszych problemów w przyszłości i przywracają pacjentowi zdrowy, harmonijny uśmiech.