Niestety w wielu przypadkach wczesny czerniak jest trudny do rozpoznania i ostatecznie choroba diagnozowana jest w zaawansowanych stadiach, gdy trudno już o skuteczne leczenie.
Z tekstu dowiesz się:
- jakie są rodzaje czerniaka,
- jakie przyczyny może mieć czerniak,
- jak wygląda czerniak,
- jak diagnozuje się czerniaka,
- jakie są metody leczenia czerniaka.
Czerniak to nowotwór złośliwy wywodzący się z komórek melanocytarnych, czyli barwnikowych. W Polsce cały czas jest to dość rzadko występujący nowotwór – diagnozuje się około 3100 nowych zachorowań rocznie, jednak w latach 1980-2010 liczba przypadków czerniaka złośliwego wzrosła ponad trzykrotnie.
Czerniak – rodzaje
Wyróżnia się kilka rodzajów czerniaka, biorąc pod uwagę przede wszystkim lokalizację zmiany:
- Czerniak skóry – może się rozwinąć w zasadzie w każdym miejscu owłosionej i nieowłosionej skóry, ale najczęściej diagnozowany jest w obrębie tułowia. Około 60-70% czerniaków skóry szerzy się powierzchownie i powstaje ze znamion barwnikowych. Inne odmiany czerniaka skóry to czerniak guzkowy (najcięższa postać) oraz czerniak z plamy soczewicowatej, diagnozowany głównie w obrębie skóry szyi i twarzy u osób w podeszłym wieku.
- Czerniak akralny – rozwija się na końcowych częściach palców, najczęściej na podłożu plam soczewicowatych.
- Czerniak paznokcia – inaczej czerniak podpaznokciowy, zlokalizowany pod płytką paznokcia.
- Czerniak oka – stanowi około 10% wszystkich przypadków czerniaka, może występować w skórze powiek, spojówce oraz przedniej lub tylnej części błony naczyniowej oka.
- Czerniak złośliwy błon śluzowych – rozwija się najczęściej na błonach śluzowych jamy ustnej, przełyku i górnych dróg oddechowych, okolicy narządów płciowych, sromu i odbytu.
Czerniak złośliwy – przyczyny
Czerniak, podobnie jak wiele innych nowotworów, nie ma jednej konkretnej przyczyny. Wyróżnia się całą grupę czynników, które zwiększać mogą ryzyko zachorowania. Zalicza się do nich:
- predyspozycje genetyczne,
- wrodzona niska zawartość barwnika w skórze,
- częsta ekspozycja skóry na słońce,
- częste opalanie w solarium,
- ekspozycja skóry na drażniące czynniki mechaniczne i chemiczne,
- przebyte w przeszłości ciężkie poparzenia.
Czerniak – objawy
W zależności od lokalizacji zmiany czerniak złośliwy może dawać różne objawy. Czerniak skóry to zazwyczaj nieregularna, asymetryczna zmiana o nierównomiernym rozkładzie barwy, nierównych brzegach i średnicy powyżej 6 mm. Zmiana może swędzieć i krwawić. Czerniak oka i czerniak błon śluzowych to tzw. zmiany bezbarwnikowe, czyli pozbawione barwnika. Ich pierwszych objawem bardzo często jest różowoczerwona grudka, powiększająca się i bezbolesna. Z kolei czerniak paznokcia przyjmuje postać ciemnego pasma biegnącego prostopadle do naskórka pod płytką paznokcia.
Czerniak – jak rozpoznać chorobę?
W diagnostyce czerniaka pierwszym wykonywanym badaniem jest najczęściej dermatoskopia – dobry lekarz dermatolog już na podstawie obserwacji zmiany w powiększeniu jest w stanie wstępnie stwierdzić, czy ma ona charakter nowotworowy (badanie dermatoskopowe pozwala wykluczyć m.in. zmiany pochodzenia naczyniowego oraz brodawki łojotokowe). Na jednoznacznie potwierdzenie choroby pozwala jednak dopiero wycięcie zmiany i poddanie jej analizie histopatologicznej.
Czerniak – metody leczenia
Jeśli badanie histopatologiczne potwierdzi złośliwość zmiany, wykonuje się biopsję jednego z okolicznych węzłów chłonnych w celu wykluczenia przerzutów. Jeżeli się ich nie stwierdza, doszczętne wycięcie czerniaka jest wystarczające i wymaga tylko regularnej obserwacji oraz kontroli lekarskiej. Zazwyczaj zajmuje się tym onkolog – prywatnie z pomocy specjalisty onkologa można skorzystać w oddziałach enel-med w całej Polsce.
W przypadku zaawansowanego czerniaka z rozpoznanymi przerzutami wdrożone mogą zostać również immunoterapia, leczenie ukierunkowane molekularnie oraz chemioterapia.
Źródła:
https://www.termedia.pl/Czerniaki-skory-zasady-postepowania-diagnostyczno-terapeutycznego-w-2016-roku,56,26901,1,0.html
https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/nowotwory_skory/74371,czerniak
https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:dgFjs2ke-iQJ:https://journals.viamedica.pl/onkologia_w_praktyce_klin_edu/article/download/56866/42764+&cd=4&hl=pl&ct=clnk&gl=pl&client=firefox-b-d